Ile żyje ślimak? „Ślimak, ślimak wystaw rogi…” – kto z nas nie mówił słynnego wierszyka podczas kontaktu z tym niezwykłym zwierzęciem? Zmora ogrodników i rolników? Czy pożyteczny, darmowy pracownik ogrodów? A może wymarzony domowy pupil? Pora odpowiedzieć na wszystkie nurtujące pytania dotyczące tych ciekawych istot.
Spis treści
Czym są ślimaki?
Ślimaki należą do grupy mięczaków, czyli stworzeń nieposiadających kości. Jednym
z charakterystycznych elementów ich wyglądu jest muszla, którą stale ze sobą noszą. Ślimaczy dom zbudowany jest głównie z konchioliny i wapnia, w zależności od gatunku przybiera rozmaite kształty i kolory. Warto jednak zauważyć, że nie wszystkie brzuchonogi wytwarzają muszle – np. ślimaki morskie czy pomrowy. Przysłowiowe rogi to tak naprawdę czułki, na których końcach znajdują się oczy. Lepka wydzielina, którą produkują podczas przemieszczania, nazywa się śluzem i pozwala im na poruszanie się po każdej możliwej powierzchni pionowej lub poziomej. Ciekawostką jest fakt, że zwierzęta są całkowicie głuche.
Jak długo żyją ślimaki?
Istnieje około 43000 gatunków ślimaków na świecie, w związku z tym nie ma możliwości zamknięcia długości ich życia w sztywnych ramach czasowych. To, ile żyje ślimak, zależy od gatunku, z jakim mamy do czynienia oraz od środowiska, w którym żyje. Do zdecydowanych rekordzistów należą Winniczki, które na wolności dożywają do 8 lat, ale w systemie hodowlanym potrafią przekroczyć próg 25 lat życia. Porównując je do innych gatunków, można uznać je za długowieczne.
Jak długo żyją ślimaki pozostałych gatunków? Sprawa wygląda różnie, najwięksi na świecie przedstawiciele tego gatunku, czyli Achatiny, żyją od 5 do 10 lat, słodkowodne Ampularie czy tzw. „Helenki” potrafią dożyć do 4 lat, natomiast ślimaki z rodzaju Physa żyją zaledwie 14 miesięcy.
Inaczej wygląda sytuacja mięczaków, wolno żyjących, które niejednokrotnie stanowią posiłek dla gryzoni, ptaków czy nawet owadów. W takiej sytuacji to, jak długo żyją ślimaki na wolności, zależeć będzie w dużej mierze od tego, w jakich warunkach się znajdują.
Jak rozmnażają się ślimaki?
Z uwagi na różnorodność gatunkową oraz środowiskową, rozmnażanie ślimaków ma różne formy. W przypadku niektórych gatunków spotkać się można z tzw. obupłciowością (hermafrodytyzm), która umożliwia jednemu osobnikowi złożenie jaj. Zdarza się zatem, że dochodzi u nich do samozapłodnienia. Częściej jednak do procesu rozmnażania potrzebne są dwa osobniki, które w momencie parowania wymieniają się tzw. „strzałami miłości”.
Cały proces polega na przekazywaniu sobie męskich komórek rozrodczych oraz rotacji płciowej. Ślimaki lądowe osiągają gotowość do rozmnażania mniej więcej w wieku 9 miesięcy. Część tych mięczaków rozmnaża się wiosną, po przespanej zimie, a część może wydawać na świat potomstwo przez cały rok. Co ciekawe, narząd rozrodczy tych zwierząt znajduje się na ich szyi – to biały guzek umiejscowiony po ich prawej stronie głowy. Ślimacza ciąża trwa z reguły 2 tygodnie, ale jest to kwestia osobnicza dla każdego gatunku. Jajka składane są w ziemi na okres około 2-4 tygodni (zależność gatunkowa).
Odmiany akwariowe mają inne sposoby składania jaj, niekiedy przytwierdzają je do znajdujących się w pobliżu roślin, kamieni bądź innych elementów wyposażenia akwarium. Zdarza się także, że jajeczka pozostawiane są nad powierzchnią wody. Nie da się więc ukryć, że terrarystyka to obszar wiedzy, w który warto się zagłębić w przypadku chęci prowadzenia hodowli lub zakupu takiego pupila.
Czy ślimaki są pożyteczne?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Z jednej strony to szkodniki, które podgryzają posadzone w ogrodzie rośliny i warzywa, z drugiej pełnią bardzo ważną rolę w ekosystemie ogrodowym, wyjadając chwasty oraz zgniłe i martwe resztki roślin. Nie da się ukryć, że bez wątpienia stanowią niezbędny element łańcucha pokarmowego w świecie fauny – ich obecność stanowi dopełnienie dla całego cyklu życia wielu gatunków zwierząt. Nieoceniona wydaje się być także praca gatunków wodnych oraz akwariowych, które oczyszczają zbiorniki wodne (duże i domowe) ze wszelkich organicznych zanieczyszczeń, wprowadzając w ich sferze równowagę biologiczną. Całokształt ich pożyteczności można podsumować następująco: Co za dużo to nie zdrowo – ślimaki są pożyteczne, ale nie w nadmiarze.
Co jedzą ślimaki?
Pomimo swoich niewielkich gabarytów mięczaki te charakteryzują się dużą żarłocznością. Te zwierzęta do jedzenia używają aparatu gębowego, który wyposażony jest w tarki z tysiącami małych ząbków, ich celem jest zeskrobywanie jedzenia, rozdrabnianie i mielenie w jamie ustnej i pożeranie. Pożywienie ślimaków w dużym procencie stanowią wszelkiego rodzaju rośliny, ich nasiona, bulwy, liście, kwiaty – ich menu zawiera do 500 różnych gatunków roślin, nie pogardzą truskawkami, pokrzywą oraz grzybami. Jak w każdej zwierzęcej rodzinie, również tutaj, znajdą się mięsożercy i padlinożercy. Niektóre gatunki tych mięczaków gustują w dżdżownicach, innych bezkręgowcach, a nawet w ślimaczych kolegach. Przykładem mięsożernej odmiany może być wspomniana wyżej „Helenka”, która na swoje ofiary wybiera krewetki oraz ryby. Menu gatunków wodnych to przede wszystkim glony, liście wodne oraz padlina mięczaków, ryb czy skorupiaków. Chcąc dowiedzieć się więcej na temat jadłospisu tych mięczaków, warto przeczytać artykuł „Co jedzą ślimaki?”.
