Obecnie na wielu forach internetowych, w social mediach i u trenerów możemy usłyszeć o czymś takim jak mata węchowa dla psa – czy warto ją mieć? Ogólnie tak, ale warto również podejść z dystansem do informacji o tym, jakie cuda potrafi ona zdziałać w treningu. Jest to narzędzie, z którego można korzystać na różne sposoby. Z jednej strony może pomóc psu się wyciszyć, tak jak wszyscy obiecują. Z drugiej jednak potrafi wzbudzić niepożądane w treningu emocje, jak na przykład frustracja, złość czy nadmierne pobudzenie. W związku z tym należy dobrać aktywności związane z matą węchową do indywidualnych możliwości i preferencji naszego psa, aby czerpać z tej zabawy jak najwięcej.
Spis treści
Mata węchowa – co to?
Mata węchowa jest zabawką edukacyjną angażującą psi nos do wyszukiwania ukrytych w niej smakołyków. Mimo że na rynku znajdziemy najróżniejsze zabawki dla psa, mata węchowa jest jedną z częściej pojawiających się propozycji. Występuje w wielu różnych wariantach kolorystycznych i kształtach. Możemy spotkać się również z takimi rzeczami jak „mata” w formie kuli czy nawet turystycznej „miski”. Jest to także świetna zabawka dla psa DIY, którą przy odrobinie chęci z powodzeniem możemy wykonać samodzielnie w domu. Do tego celu potrzebna nam będzie podkładka z dziurami, jak na przykład gumowa wycieraczka lub mata antypoślizgowa do zlewu. Niezbędny będzie również gruby, niestrzępiący się materiał (na przykład polar), który należy pociąć na szerokie paski. Możemy kupić nowy polar w sklepie z tkaninami lub na allegro lub wybrać się do second handu. Następnie takie paski zawiązujemy na podkładce i mamy gotową matę węchową dla psa. Jeśli jednak decydujemy się na zakup, najlepszym wyborem będzie mata węchowa szyta. Jest ona lżejsza i w większości wypadków można prać ją w pralce, dzięki czemu mamy szansę zadbać o właściwą, niezbędną higienę zabawki.
Mata węchowa – po co?
Po co nam taka zabawka? Naturalną potrzebą każdego psa jest węszenie. Aktywność ta jest także zdrowym wysiłkiem umysłowym, który potrafi nieźle zmęczyć naszego czworonoga. Mata węchowa może więc świetnie urozmaicić dzień psa, zapewniając mu dodatkową rozrywkę. Należy jednak pamiętać, że rasy psów predysponowane do pracy nosem prawdopodobnie „rozgryzą” tą zabawkę w trzy sekundy i nie będzie ona dla nich wyzwaniem. Zapewne też nie zapewni im niezbędnej codziennej dawki węszenia. Inaczej ma się jednak sprawa w przypadku ras brachycefalicznych, czyli ze spłaszczoną kufą i cofniętym nosem. Ze względu na ich fizjologię taka zabawka może być dużym wyzwaniem i ciężkim wysiłkiem umysłowym.
Również dla piesków małych, lękowych czy wycofanych poszukiwanie smaczków w macie zakończone sukcesem będzie niosło za sobą szereg pozytywnych konsekwencji. Może podnosić pewność siebie i nastrój, dzięki czemu pies będzie nieco lepiej radził sobie z codziennymi wyzwaniami. Także w treningu często wykorzystywana jest mata węchowa – zabawy z nią mogą być świetną nagrodą za dobrze wykonane zadanie lub krótką przerwą. Ogólnie rzecz biorąc, to fajny dodatek w codziennym życiu z psem. Nie należy jej jednak traktować jako główne narzędzie realizacji potrzeb czworonoga, a ćwiczenia powinniśmy indywidualnie dobrać do preferencji i potrzeb naszego pupila.
Mata węchowa dla psa – jak działa?
Jak działa ta zabawka? Mata węchowa, podobnie jak nosework, angażuje do pracy psi nos. Różnica jednak jest taka, że w noseworku pies poszukuje neutralnej próbki zapachowej, a tutaj zdobywa jedzenie, wyszukując je i wydobywając spomiędzy kawałków materiału. Dlatego pomimo pracy umysłowej, którą wykonuje i która jest męcząca, mata węchowa może okazać się również w pewnym sensie uzależniająca. Zdobywanie nagrody w postaci jedzenia jest bardzo przyjemne i satysfakcjonujące. Dlatego pies po zabawie może być zmęczony, ale też może okazać się, że będzie chciał więcej i więcej. A jeśli zadanie jest zbyt trudne, możemy doprowadzić do frustracji czworonoga. W takim wypadku należy zmniejszyć kryteria, czyli ukryć mniej smaczków i nie chować ich bardzo głęboko, aby zapewnić naszemu pupilowi sukces.
Jak używać maty węchowej?
Istnieje bardzo wiele sposobów na to, jak używać maty węchowej. Możemy stosować ją jako przerwę w treningu, nagrodę lub wspólną aktywność psa z gośćmi, którzy nas odwiedzają. Tak naprawdę mata węchowa edukacyjna ma tyle sposobów wykorzystania, ile jest psów i ich opiekunów. W zabawie należy jednak pamiętać, że powinna mieć ona jasno wyznaczony początek i koniec. Najlepiej wprowadzić hasła oznaczające oczekiwanie na zapełnienie maty, komendę zwalniającą i zachęcającą do szukania oraz hasło kończące. Zwłaszcza przy tym ostatnim szalenie ważna jest konsekwencja. Jeśli mimo wprowadzonego rytuału pies nie potrafi wyciszyć się po zakończonej zabawie, można zaproponować mu naturalny gryzak, który zajmie go na dłużej, a następnym razem inaczej zdefiniować ćwiczenie. Przydatna będzie tu oczywiście również konsultacja z trenerem lub behawiorystą, który pomoże nam odpowiednio wprowadzić matę węchową jako narzędzie w treningu.
Jak wybrać matę węchową dla psa?
Na koniec pozostaje pytanie, jaka będzie najlepsza mata węchowa dla naszego psa. Początkowo dobrą opcją jest spróbowanie takiej, która nie będzie bardzo trudna. Jeśli podejrzewamy, że nasz pupil może napotkać trudności w tym zadaniu, dobrze będzie zacząć od mniejszej i mało gęstej. Mata węchowa dla psa duża, jeśli chodzi o jej powierzchnię, będzie świetnym kolejnym etapem – gdy zwierzak już zrozumie zadanie i poczuje się w nim pewnie .Dodatkowo znaczenie będzie miał tu także rozmiar czworonoga. Z pewnością mata węchowa dla dużego psa powinna być odpowiednio dobrana nie tylko do jego osobistych preferencji, ale także gabarytów. Przykładowo: mata węchowa dla owczarka niemieckiego powinna być większa niż mata węchowa dla maltańczyka. Należy pamiętać też, że mata węchowa dla małego psa powinna być nie tylko mniejsza, ale również odpowiednio płytsza. Ważne jest, aby fizycznie był w stanie zdobywać ukryty w niej pokarm. W przeciwnym razie możemy doprowadzić do niepotrzebnej frustracji.
Zatem wiemy już, czym jest ta zabawka. Czy warto z niej korzystać? Na pewno. Należy to jednak robić z głową. Kluczowa będzie tu obserwacja emocji pojawiających się u psa w związku z korzystaniem z maty. Jednym z najczęściej polecanych akcesoriów na start jest mata węchowa dla szczeniaka. To ciekawy element wyprawki, który – mądrze używany – będzie fajnym dodatkiem do treningów. To także ciekawy element rozrywki dla psich seniorów. Może okazać się również przydatnym narzędziem do podnoszenia nastroju i budowania pewności siebie u psów wycofanych i lękliwych.
