Jak szybko rozpoznać objawy wścieklizny u psa?

Jedną z najgroźniejszych neurologicznych chorób wirusowych występujących u psów jest wścieklizna – objawy stają się coraz dotkliwsze wraz z postępowaniem stadiów choroby, która ostatecznie zawsze prowadzi do śmierci. Według szacunków każdego roku na świecie na wściekliznę umiera 27 tysięcy zwierząt i 55 tysięcy ludzi. Obowiązkowe szczepienia oraz ostrożność podczas spacerów sprawiają jednak, że ryzyko zachorowania psa na wściekliznę w Polsce jest bardzo niewielkie.

Wścieklizna u psa – objawy

Wścieklizna jest chorobą wywoływaną przez wirusa Rabies virus (RABV). Jest on wrażliwy na czynniki takie jak wysoka temperatura (w temperaturze 60°C wirus ginie po 5 minutach) czy światło słoneczne. Odporny jest jednak na niską temperaturę i procesy gnilne – przez to może długo pozostawać aktywny w tkankach martwych ssaków. Z tego względu podczas spacerów po lesie czy łąkach nigdy nie należy pozwolić psu na kontakt z padliną! Dzikie zwierzęta, takie jak borsuki, lisy, jenoty, nietoperze czy zajęczaki i gryzonie, są głównymi odpowiedzialnymi za występowanie wścieklizny w naturze.

Jakie są objawy wścieklizny u psa? Jak przebiega ta choroba? Podobnie jak u wszystkich innych ssaków. Możemy wyróżnić dwie, różniące się od siebie postacie przebiegu wścieklizny – postać gwałtowną oraz postać porażenną. Pies chory na wściekliznę przechodzi w zależności od postaci choroby przez dwie lub trzy jej stadia oraz okres inkubacji.

• Okres inkubacji jest to czas od chwili zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów klinicznych. Czas jego trwania jest zależny od miejsca zranienia/ugryzienia, gatunku, ilości wirusa i jego zjadliwości. Okres inkubacji trwa od kilku dni do nawet 7 lat (tak długo choroba może pozostawać w stadium uśpionym), natomiast są to najszersze widełki opierające się na wyjątkowych przypadkach. Zazwyczaj objawy wścieklizny u psa domowego pojawiają się do 90 dni od wniknięcia wirusa do organizmu. U dużych zwierząt przeważnie trwa to od kilku do 180 dni. W okresie inkubacji u psa może występować ogólne zmęczenie, odwrócenie trybu życia z dziennego na nocny lub na odwrót, podwyższenie progu bólu.
• Stadium prodromalne (zwiastunowe) trwa od 1 do 3 dni. Typowe dla tego okresu objawy choroby wścieklizny to:
  • gorączka,
  • rozszerzone źrenice,
  • niepokój, nerwowość,
  • ukrywanie się.
• Stadium szałowe trwa przez kolejne kilka dni (od 1 do 7). Jest to najbardziej rozpoznawalna faza związana z zachowaniami agresywnymi i nadmierną pobudliwością psa. Można zauważyć, że pies się trzęsie i traci kontrolę nad swoim ciałem. Charakterystyczne objawy to:
  • światłowstręt,
  • wzmożona reakcja na bodźce,
  • próby łapania nieistniejących przedmiotów,
  • skłonność do spożywania niejadalnych obiektów,
  • brak koordynacji ruchowej,
  • agresja, próby gryzienia rzeczy w zasięgu pyska,
  • wokalizacja bez wyraźnej przyczyny.
• Stadium porażenne trwa od 2 do 4 dni. To stadium może nastąpić po stadium szałowym lub z jego pominięciem, jeśli u psa występuje postać porażenna. Objawy ze strony układu nerwowego są już bardzo silne i zwierzę umiera w wyniku porażenia układu oddechowego. Pojawiają się:
  • silny wodowstręt – zwierzę dostaje szczękościsku na sam widok lub dźwięk wody,
  • ślinotok,
  • wydawanie nienaturalnych dźwięków,
  • „opadająca” żuchwa,
  • problemy z oddychaniem.

Wścieklizna u psa – jak rozpoznać?

Jeśli tylko zdarzy się sytuacja, w której nasz pies został pogryziony przez dzikie zwierzę lub inne psy albo podczas spaceru wytarzał się w padlinie lub miał z nią bezpośredni kontakt, należy jak najszybciej zgłosić to do miejscowego powiatowego lekarza weterynarii. Organ ten oceni, czy nasze zgłoszenie jest zasadne. Jeśli tak, nasz pies zostanie skierowany do kliniki weterynaryjnej na obserwację (kwarantannę) lub odbędzie się pośmiertne badanie laboratoryjne, które może wykazać obecność wirusa w mózgu. Jeśli w okresie kwarantanny nie pojawią się objawy wścieklizny u psa, który został pogryziony, obserwacja zostanie zakończona i zwierzę wróci do domu.

Rozpoznanie wścieklizny u psa jest niestety dla niego wyrokiem. Nie istnieje żaden skuteczny sposób leczenia tej choroby, a najbardziej humanitarnym działaniem jest uśpienie psa. Jeśli dojdzie do pogryzienia człowieka, szybko podane zapobiegawcze zastrzyki ze szczepionką mogą uratować życie.

Czy szczeniak może mieć wściekliznę?

Wścieklizna jest wywoływana przez wirusa, który może wniknąć do organizmu psa w każdym wieku, zatem odpowiedź brzmi TAK. Ze względu na to, że obowiązek szczepienia szczenięcia na tę chorobę rozpoczyna się od 3 miesiąca życia, psy przed osiągnięciem tego wieku są szczególnie narażone na zarażenie. W jaki sposób przebiega wścieklizna u szczeniaka? Objawy są takie same, jak w przypadku psów dorosłych. Należy zachować szczególną ostrożność podczas spacerów ze szczenięciem. Najlepiej zabierać młodego psa w sprawdzone, rzadko uczęszczane przez inne psy miejsca. Pozwoli to na uniknięcie także innych chorób wirusowych jak parwowiroza czy nosówka. Jeśli jesteś opiekunem szczeniaka i zastanawiasz się, ile żyją psy, dowiesz się tego na naszym portalu. W Polsce szczepienie na wściekliznę jest dla psów obowiązkowe, a dla kotów i fretek konieczne w przypadku zagranicznej podróży. Każdego roku należy powtarzać szczepienie i jego dowód zachować w książeczce zdrowia psa lub w formie osobnego zaświadczenia.

W ramach profilaktyki na obszarach o wysokim ryzyku występowania wścieklizny Inspekcja Weterynaryjna zajmuje się szczepieniem lisów. To właśnie ten gatunek jest największym rezerwuarem wirusa wścieklizny. W jaki sposób odbywają się szczepienia dzikich lisów? Dawka doustnej szczepionki opakowana jest w blister otoczony przynętą, która ma zachęcić zwierzęta do jej spożycia. Szczepionka rozrzucana jest z samolotu lub wykładana ręcznie. Każdą tego typu akcję trzeba ogłosić publicznie, ponieważ kontakt psa lub człowieka z tym preparatem może być niebezpieczny i zawsze musi zostać zgłoszony lekarzowi medycyny lub lekarzowi weterynarii.

Warto pamiętać, że nawet regularne szczepienia nie dają 100% ochrony przed chorobą!