W dawnej Polsce nazywano go hutek, hupek lub wudwudek, a dziś dudek. Pojawia się w wielu opowieściach i przysłowiach, jak chociażby „Każdy dudek ma swój czubek”, co znaczy, że każdy ma jakąś cechę, która go charakteryzuje i wyróżnia. Systematycznie należy do rzędu dzioborożcowych (Bucerotiformes), rodziny dudków (Upupidae). W sieci można znaleźć wiele informacji na temat tego gatunku, wpisując hasło „ptak dudek opis”.
Spis treści
Jak wygląda dudek?
Dudek zwyczajny (Upupa epops) to ptak niewielkich rozmiarów, którego długość waha się między 28-30 cm, a rozpiętość skrzydeł w locie ma około 55cm. Waży 55-80g. Dudek ptak według wikipedia: wyróżnia się gliniastopomarańczowym ubarwieniem z czarno-biało pręgowanym grzbietem i skrzydłami oraz czarnym ogonem z białą przepaską. Należy do tego opisu dodać, że osobniki młodociane mają jaśniejsze ubarwienie i widocznie krótszy dziób. Samice są mniejsze od samców, a barwa ich piór jest mniej intensywna. Widoczny jest u nich jaśniejszy podbródek i okolica gardła. Na głowie mają ozdobny czub, którego końcówki piór są ubarwione w czarno-białe paski. Żeby dobrze przyjrzeć się temu gatunkowi, niezbędna będzie lornetka do obserwowania ptaków.
Co jedzą dudki?
Główny ich pokarm to larwy i dorosłe (imago) chrząszcze, świerszcze oraz inne owady. Długi, wąski dziób służy im do grzebania w ziemi w poszukiwaniu pokarmu. Wyplówki dudków zawierają niestrawione chitynowe pancerzyki owadów.
Lęgi dudków
Dudki na miejsca lęgowe wybierają nisko położone dziuple drzew, zakamarki starych fundamentów (ruin), sągi drewna albo hałdy polnych kamieni. Bardzo rzadko ptaki te ponownie korzystają z tych samych dziupli. Dojrzałość płciową, zarówno samiec, jak i samica, osiąga w wieku 1 lub 2 lat.
Samica składa średnio 5-6 jaj (4-8), ich skorupa ma kolor brunatnobiały lub szarożółtawy. Jaja wysiaduje przez kolejne 17-18 dni. Świeżo wyklute pisklęta są ślepe, pokryte białym puchem. Bardzo szybko rosną, by po 4 tygodniach samodzielnie opuścić gniazdo. Te ptaki 1-2 razy w roku wypuszczają młode z gniazda.
Dudek ptak – głos
Jaki głos wydaje ptak dudek? Bardzo charakterystyczne dudnienie, którego nie można pomylić z żadnym innym ptasim odgłosem. Zresztą w wielu europejskich krajach nazwa tego ptaka nawiązuje do wydawanych przez niego dźwięków. Ptak dudek i jego śpiew – to trójsylabowe zwrotki oddzielone długimi równymi przerwami. Podekscytowane zwierzę wtrąca między zwrotki charakterystyczny skrzek.
Ten gatunek posługuje się swoim głosem podczas godów. Samce wybierają eksponowane stanowiska, żeby ich głos był jak najdalej słyszalny dla wszystkich samic. Przy tym charakterystycznie nadymają szyję.
Dudek ptak – czy odlatuje na zimę?
Czy dudki odlatują na zimę? Tak.
Gdzie zimuje dudek? W Azji Południowo-Wschodniej, Indiach oraz Afryce (głównie na południe od Sahary). Z zimowisk przylatuje około połowy kwietnia, by wrócić na nie w połowie września.
Dudek ptak – występowanie w Polsce
W Polsce jest ich stosunkowo mało i są pod ścisłą ochroną. Gatunek ten znajduje się na czerwonej liście ptaków Polski. Dudki można spotkać np. w Dolinie Baryczy.
Ptaków w ogrodzie jest wiele, jednak dudka raczej wśród nich się nie spotka.
Gdzie żyje dudek ptak? Otóż zamieszkuje głównie tereny z dostępnością do pastwisk, jego pokarm stanowią między innymi żuki gnojowe, których szuka w krowich łajnach i końskiej mierzwie (odchody). Z uwagi na zmniejszające się w Polsce tereny pastwisk i łąk dutki tracą swoje naturalne siedliska. W związku z tym wymagają czynnej ochrony.
Ciekawostki o dudkach
W przypadku ataku drapieżnika na gniazdo samica i młode pisklęta potrafią wystrzelić z kloaki w kierunku napastnika wydzielinę o zapachu padliny zmieszaną z kałem.
Zagrożony atakiem z powietrza dudek kładzie się na ziemi, rozpościera skrzydła i energicznie potrząsa głową i nastroszonym czubem. Okazuje się, że to skuteczna taktyka odstraszająca.
