Klucz ptaków jest piękną ozdobą na naszym niebie. Ze zjawiskiem tym spotykamy się w Polsce wiosną i jesienią, podczas ptasich migracji. Czy wiemy, dlaczego ptaki latają kluczem? Co ułatwia ptakom latanie? O tym dowiecie się w tym artykule.
Spis treści
Jak latają ptaki?
Jak to się dzieje, że ptaki latają? Odpowiedź wydaje się banalna – bo mają skrzydła! Oczywiście, bez nich nie mogłyby wbić się w niebo, ale oprócz tego potrzebna jest siła. Na lecące ptaki działają dwie siły: grawitacyjna oraz nośna. Siła nośna zależna jest od różnicy ciśnień nad i pod skrzydłem – w czasie lotu ciśnienie pod skrzydłem maleje, a nad skrzydłem wzrasta. Powoduje to działanie siły nośnej od dołu ku górze. Bez ruchu nie powstanie siła nośna, więc większe zwierzęta przed startem muszą wziąć rozpęd. Chcesz zobaczyć pracę skrzydeł z bliska? Zachęcamy do użycia lornetki do obserwacji ptaków!
Co ułatwia ptakom latanie?
W trakcie ewolucji zwierzęta te dostosowały swoje ciało w celu ułatwienia sobie lotu. Najważniejszą cechą jest zminimalizowanie masy ciała, aby latające ptaki traciły mniej energii. Dzięki czemu mniej ważą? Największą rolę odgrywają tutaj worki powietrzne, kości pneumatyczne (wypełnione powietrzem), lekka czaszka, brak pęcherza moczowego i wydalanie kałomoczu oraz brak zębów. Jak radzą sobie bez zębów? Połykają np. ziarna piasku lub kamyki (tzn. gastrolity) ułatwiające trawienie poprzez mechaniczne ścieranie pokarmu w żołądku. Gastrolity przesuwają również poziom ciężkości ptaka, ułatwiając mu lot. Dlaczego ptaki latają z taką łatwością? Wpływ na to mają: aerodynamiczny układ ciała, pokrywa z piór, rogowy dziób przecinający powietrze, mechanizm podwójnego oddychania, szybki metabolizm oraz stałocieplność to kolejne z nich.
Dlaczego ptaki latają kluczem?
Wiemy już, co umożliwia ptakom latanie – a dlaczego ptaki latają kluczem? Machanie skrzydłami wytwarza wiry, a dziób rozcina powietrze, które rozchodzi się w kształcie litery V. Dzięki temu ten znajdujący się z tyłu nie musi wkładać tyle samo energii – wykorzystuje wir powstały dzięki liderowi lotu. Klucz ptaków charakteryzuje się zsynchronizowanymi ruchami skrzydeł, aby optymalnie wykorzystać wir powietrza wytworzony przez poprzedzające zwierzę. Ptaki lecące kluczem często wymieniają się miejscami, ponieważ pierwszy z nich zużywa bardzo dużo sił. Na długich dystansach wszystkie zwierzęta w kluczu oszczędzają dzięki temu sporo energii. Dlaczego jeszcze ptaki latają w kluczu? Układ w literę V zapewnia dobrą widoczność całemu stadu, zwiększając ich bezpieczeństwo.
Jakie ptaki latają kluczem?
Jak zapewne zauważyliście, nie wszystkie ptaki lecą kluczem – np. ptaki, które spotykamy w swoich ogrodach. Sposób ten dotyczy przede wszystkim tych dużych, latających na większe dystanse. Wtedy to każda oszczędność energii jest dla nich ważna. Jakie ptaki latają w kluczu? Do najbardziej popularnych gatunków należą: gęsi, żurawie, kaczki czy ibisy.
