Na czym polega kastracja kota i jak przygotować mruczka do zabiegu? Czy kastracja kota jest bezpieczna? Na przestrzeni lat mruczki zyskały status pożądanych zwierząt domowych, stając się tym samym bliskimi towarzyszami życia człowieka i zdobywając grono swoich miłośników. Niestety wraz ze wzrostem zainteresowania tymi czworonogami wzrosła także liczba tych porzuconych i niechcianych. Nieodpowiedzialność ludzi i brak edukacji w zakresie prawidłowej opieki nad kotami – w tym negatywny odbiór kastracji zwierząt – jest przerażająca. W przedłożonym artykule zebrano najważniejsze informacje o kastracji kota – przed i po, czyli o tym, jak przygotować kota do zabiegu i jak zająć się nim po jego wykonaniu.
Spis treści
Na czym polega kastracja kota?
Wprowadzeniem do tematu kastracji kotów powinno być usystematyzowanie prawidłowego nazewnictwa w kontekście wspomnianego zabiegu. Potocznie przyjęło się mówić o sterylizacji samicy i kastracji samca. Biorąc jednak pod uwagę definicję tych wyrazów, bardzo łatwo uzmysłowić sobie, że dotyczą one dwóch różnych zabiegów. Kastracja a sterylizacja kota – jaka jest różnica?
Podstawowym celem tego zabiegu jest trwałe pozbawienie zwierzęcia możliwości rozmnażania się (usunięcie narządów rozrodczych doprowadza do bezpłodności i zaniku aktywności hormonalnej). Przeprowadzenie tego zabiegu u samców polega na amputacji jąder (orchidektomia), a u samic na usunięciu jajników wraz z macicą (owariohisterektomia) lub samych jajników (owariektomia). Sterylizacja natomiast polega na podwiązaniu struktur nasieniowodów lub jajowodów – w konsekwencji czego zwierzę staje się bezpłodne, ale nadal jest aktywne hormonalnie (występują ruje, znakowanie terenu czy odruchy krycia). W praktyce weterynaryjnej powszechne jest wykonywanie zabiegu kastracji niezależnie od płci kota, przy jednoczesnym posługiwaniu się potocznym nazewnictwem. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze warto porozmawiać z lekarzem weterynarii – tak by pozbyć się wszelkich obaw.
Kastracja kota: plusy i minusy
Co daje kastracja kota? Jednym z najważniejszych plusów poddania mruczka zabiegowi jest znaczne przedłużenie i poprawienie jakości jego życia. To, ile żyją koty, zależne jest właśnie od rozsądnych decyzji opiekuna. Zaletą przeprowadzenia kastracji u samicy są przede wszystkim kwestie zdrowotne takie jak: eliminacja zagrożeń związanych z wystąpieniem ropomacicza, nowotworów jajnika oraz listwy mlecznej. Dużym plusem będzie także brak uporczywych i męczących rui, znaczenia terenu moczem oraz pojawienia się ciąży urojonej. Kastracja samca niesie ze sobą korzyści w postaci wyeliminowania chorób związanych z narządami rodnymi oraz negatywnych zachowań seksualnych, które powiązane są bezpośrednio z występowaniem agresji i kociej frustracji (popęd seksualny u kota po kastracji znika). Należy też zaznaczyć, że jedną z najważniejszych zalet zabiegu jest zmniejszenie intensywności zapachu moczu – to ważna informacja dla wszystkich, którzy zastanawiają się, czy mocz kota po kastracji śmierdzi. Trzeba także zaznaczyć, że przeprowadzanie takich zabiegów wpływa na ograniczenie kociej bezdomności – zapobiega problemowi ciąży u kota oraz zmniejsza ryzyko występowania groźnych dla życia chorób (np. FeLV, FIV).
W przypadku negatywnych skutków kastracji wskazywane są zawsze dwie: nadwaga i schorzenia dróg moczowych. Nie można się jednak z nimi zgodzić. Przeprowadzenie zabiegu nie wpływa na zmianę metabolizmu kota – wpływa na zmiany w równowadze hormonalnej, które mogą przez okres kilkunastu tygodni zaburzać koci metabolizm. To właśnie w tym newralgicznym momencie, czyli stabilizacji hormonalnej, należy zmniejszyć dzienną porcję pożywienia pupila, określić stałe godziny karmienia, dbać o odpowiednią jakość serwowanych posiłków (zasada wysokomięsności pokarmu), zadbać o aktywność fizyczną i stale kontrolować wagę zwierzęcia. W odniesieniu do chorób dróg moczowych za główną przyczynę ich występowania należy uznać nieodpowiednio dobraną dietę, brak ruchu oraz przewlekły stres.
Kastracja kota: kiedy?
Kastracja kota – w jakim wieku zdecydować się na zabieg? Średnim wiekiem u kota, który wskazuje na gotowość do przeprowadzenia zabiegu, jest okres między 3 a 5/6 miesiącem życia, czyli przed osiągnięciem dojrzałości płciowej. Istotne wydaje się zaznaczenie, że nie należy stosować takich samych zasad w stosunku do psów – kastracja psa rządzi się swoimi zasadami. Temat gotowości wiekowej kota do przeprowadzenia wspomnianego zabiegu nadal jest bardzo kontrowersyjny i budzi skrajne emocje – zarówno wśród hodowców, opiekunów, jak i lekarzy weterynarii. Rozbieżności te wynikają z pewnych utartych schematów i przyzwyczajeń, przez które bardzo trudno jest się przebić z aktualną wiedzą. Warto jednak wiedzieć, że wczesna kastracja kota nie jest ludzką fanaberią i czymś niebezpiecznym. Z punktu widzenia medycznego i zdrowotnego zwierzę może bardzo dużo zyskać i o wiele szybciej przejść przez okres rekonwalescencji. Należy przy tym pamiętać, że zabieg kastracji kota dorosłego jest tak samo korzystny jak w przypadku młodych zwierząt i nie ma praktycznie żadnych przeciwwskazań wiekowych do jego wykonania – najważniejszy jest w tym przypadku dobór odpowiedniego protokołu postępowania. Ważne jest, aby nigdy nie stosować tzw. kuracji hormonalnych, które mają na celu ograniczyć zdolności rozrodcze. Kastracja chemiczna kota nie jest zamiennikiem prawdziwej kastracji, a jej nadużywanie może doprowadzić do poważnych i nieodwracalnych powikłań zdrowotnych.
Jak przygotować kota do kastracji?
Podstawą do wykonania zabiegu jest ustalenie stanu zdrowia kota i zakwalifikowanie go do znieczulenia. W prawidłowym schemacie postępowania zwierzę powinno być odrobaczone, przynajmniej dwukrotnie zaszczepione i bez objawów chorobowych. Jeżeli kot przyjmuje na stałe jakieś leki, należy poinformować o tym lekarza, który ma wykonać zabieg. Przygotowanie powinno także obejmować profilaktyczne badanie krwi – morfologię i biochemię (profil nerkowy i wątrobowy), dodatkowo warto wykonać echo serca, USG jamy brzusznej i RTG klatki piersiowej.
Czy kot przed kastracją może pić? Czy kot przed kastracją może jeść? To dwa najczęściej pojawiające się pytania od kocich opiekunów. W związku z tym, że kastracja odbywa się w znieczuleniu ogólnym, zwierzę musi być przynajmniej 6h na czczo (kocięta mogą nie jeść do 4h przed zabiegiem) i minimum 1h przed zabiegiem pozbawione możliwości napicia się. Czworonóg powinien zostać dostarczony do lecznicy w bezpiecznym i odpowiednio dostosowanym transporterze, wypełnionym chłonnym podkładem i domowym kocykiem. Jeżeli zwierzę wyjątkowo źle znosi wizyty w gabinecie, warto pomyśleć o suplementacji uspokajającej na około tydzień przed planowanym zabiegiem – w uzgodnieniu z lekarzem prowadzącym.
Ile goi się rana po kastracji kota?
Ile trwa kastracja kota? Biorąc pod uwagę sam zabieg, w przypadku kocurów zamyka się on w przedziale kilkunastu minut, natomiast u kotki, z uwagi na większą inwazyjność, może trwać nawet do 50 minut (wszystko zależy od wybranej metody cięcia, wprawności chirurga lub wystąpienia nieprzewidzianych komplikacji).
Moment przekazania zwierzęcia opiekunowi uzależniony jest od czasu wybudzenia pacjenta, który jest bardzo indywidualny. Najważniejsze jest, aby zwierzę zostało oddane w pełni wybudzone i w stanie stabilnym. Lekarz powinien przekazać wszystkie istotne informacje dotyczące przebiegu zabiegu. W przypadku kocurów sprawa jest bardzo uproszczona, ponieważ po usunięciu jąder lekarz najczęściej nie zakłada nawet szwów, a koty szybko dochodzą do siebie. Opiekun kotki powinien zostać poinformowany o zastosowanej metodzie kastracyjnej – czy została wykonana metodą tzw. cięcia bocznego czy poprzez nacięcie w linii pośrodkowej brzucha. Opiekun musi uzyskać informację dotyczącą założonych szwów – czy był to szew śródskórny z użyciem szwów wchłanianych czy szew ciągły bądź pojedynczy z wykorzystaniem nici nierozpuszczalnych. W przypadku tych drugich konieczne będzie ubranko po kastracji dla kota i wizyta kontrolna w celu usunięcia szwów. Lekarz ma także obowiązek zaopatrzyć pacjenta w antybiotyk i leki przeciwbólowe. Współczesne rany po takim zabiegu są niewielkie i goją się bardzo szybko.
Rekonwalescencja po kastracji kota jest kwestią bardzo osobniczą i zależną od wielu czynników. Zdecydowanie najszybciej dochodzą do siebie mruczki wykastrowane przed osiągnięciem dojrzałości płciowej. Opieka po kastracji kota powinna skupić się przede wszystkim na zapewnieniu zwierzęciu spokoju, ciepła i ograniczonej przestrzeni (dotyczy to przede wszystkim uniemożliwienia kotu skakania – zwłaszcza w pierwszych godzinach po zabiegu). Jedzenie i picie należy podać w bardzo małych porcjach, dopiero w momencie gdy zwierzę nie wykazuje żadnych zaburzeń przełykania, jest stabilne i kontaktowe.
Powikłania po kastracji kota
Kastracja jest standardowym, ale i bardzo bezpiecznym zabiegiem – jak każda ingerencja w żywy organizm wiąże się z pewnego rodzaju ryzykiem i może zakończyć się wystąpieniem powikłań. Będą nimi wszelkiego rodzaju niepożądane wycieki, obrzęki i zmiany w okolicy rany, które mogą sugerować silną reakcję alergiczną lub zakażenie pooperacyjne. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do nagłego zgonu pacjenta (np. wstrząs alergiczny w reakcji na podane leki). Minimalizacja wystąpienia wymienionych powikłań związana jest bezpośrednio z odpowiednim przygotowaniem pacjenta do operacji, czyli prawidłowym przeprowadzeniem badań kwalifikujących go do zabiegu. Zadaniem opiekuna jest jak najszybsze reagowanie na każde dziwne zachowanie kota po kastracji: przyjmowanie pozycji bólowej, niechęć do kontaktu, apatia, brak apetytu u kota oraz wszelkiego rodzaju odstępstwa od normy powinny zostać jak najszybciej skonsultowane z lekarzem weterynarii.
Charakter kota po kastracji
Charakter kota w dużej mierze uwarunkowany jest genetycznie, a największy wpływ na jego ukształtowanie mają doświadczenia okresu kocięcego, warunki środowiskowe, w jakich się rozwija, oraz kontakty, jakich zaznaje.
Czy kastracja wpływa na charakter kota? To zależy. Zachowanie kota po kastracji może ulec zmianie w kontekście redukcji włóczęgostwa, agresji terytorialnej i seksualnej czy znaczenia terenu moczem. W tych przypadkach kastracja zdecydowanie wpływa pozytywnie na koci behawior. Natomiast jeżeli opiekun oczekuje spektakularnych zmian w charakterze swojego kota, to niestety może się głęboko rozczarować. W dużej mierze wpływ na zachowanie zwierząt mają sami opiekunowie, którzy bardzo często wykraczają poza granice prawidłowej opieki behawioralnej, np. traktując swoje koty jak dzieci. Trzeba jednak zaznaczyć, że koty i dzieci to dwa odmienne światy i nie należy ich ze sobą zrównywać.
Ile kosztuje kastracja kota?
Cena kastracji kota uzależniona jest od wielu czynników. Zdecydowanie więcej kosztować będzie zabieg wykonany u kotki (wymaga większego nakładu pracy i materiału) niż u kocura. Decydując się na kastrację, trzeba liczyć się z kosztami rzędu kilkuset złotych. Cena w dużej mierze zależeć będzie od wybranej lecznicy i tego, jaki protokół postępowania zabiegowego ma w swojej ofercie. Należy pamiętać, że tego zabiegu dokonujemy jeden raz w życiu kota, warto więc przy wyborze gabinetu kierować się doświadczeniem i fachowością jego zespołu.
Darmowa kastracja kota
W wielu gminach i miastach w Polsce samorządy wyszły naprzeciw kocim opiekunom i prowadzą programy mające na celu dofinansowanie do kastracji kota. Oznacza to, że oprócz całkowicie darmowych zabiegów tzw. kotów wolno żyjących, można skorzystać ze wsparcia swojego urzędu, który pokryje częściowe koszty zabiegu prywatnego zwierzęcia. Ważną informacją jest to, że decydując się na taki krok, nie ma możliwości wyboru pożądanego gabinetu weterynaryjnego – będzie on bowiem narzucony przez miasto/gminę, w zależności od tego, z kim podpisana została umowa i jakie usługi dokładnie obejmuje. Jest to bardzo potrzebna i ważna inicjatywa, która powinna być realizowana obligatoryjnie i obowiązkowo w każdym miejscu w Polsce.
