Każdy z nas wie, jak wygląda jaskółka. Ptaki te są obecne także w naszym języku w wielu przysłowiach – jako przykład można podać chociażby znane wszystkim sformułowanie „jedna jaskółka wiosny nie czyni”. Ale co oznacza dopisek „dymówka”? Jest to nazwa gatunkowa. Samo słowo „jaskółka” systematycznie oznacza podrodzinę, obejmującą kilka różnych gatunków. Wspomniane powiedzenie nawiązuje do corocznych wędrówek, które te niewielkie stworzenia odbywają – o ile lato spędzają w rejonach naszej szerokości geograficznej, o tyle przed zimą wyruszają na południe, do cieplejszych krajów.
Spis treści
Jak wygląda jaskółka dymówka?
Dla porządku zacznijmy sobie od uściślenia, jak wygląda jaskółka dymówka. Przede wszystkim charakterystyczną cechą będzie biały brzuszek, kontrastujący z czarno-niebieskim grzbietem. W oczy rzucają się także czerwonawe okolice głowy. „Kropkę nad i” stanowi mocno wycięty ogon, przypominający swoim krojem męski frak. Ten ptak jest mały, waży 15-25 gram. Odznacza się jednak wyjątkowo elegancką i smukłą budową. W dodatku prowadzi niezwykle aktywny tryb życia – najwięcej czasu spędza w locie. Większość z nas widziała w swoim życiu również pisklę jaskółki dymówki. Ze względu na osiedlanie się blisko ludzi nietrudno jest natrafić na malucha, który wypadł z gniazda.
Warto również wiedzieć, czym różni się jaskółka dymówka od oknówki, spotykanej równie często. Najłatwiejszą do zaobserwowania cechą, którą wyróżnia się jaskółka dymówka, są pióra na ogonie. Te tak zwane sterówki przybierają u niej wąski i podłużny kształt. U jej „kuzynki” oknówki z kolei kolorów jest znacznie mniej. Przez czerń nie przebijają niebieskie odcienie, nie zobaczymy także czerwonych podbarwień w okolicach głowy. Jeśli jednak wciąż mamy wątpliwości, jak wygląda jaskółka dymówka, zdjęcia pomogą nam je rozwiać. Zapewne rozpoznamy na nich znajome zwierzęta. Czasami ptaki z tej rodziny mylone są także z innymi gatunkami. Dość podobny do jaskółek w stylu życia jest jerzyk, występujący jednak głównie w miastach. Choć jest również niewielkim ptakiem wędrownym lubiącym osiedlać się wśród zabudowań, systematycznie należy do rodziny jerzykowatych.
Występowanie jaskółki dymówki
Dymówka zasiedla ogromny obszar Ziemi. W lecie można ją spotkać w bardziej północnych regionach świata – praktycznie w całej Eurazji i Ameryce Północnej. Zimą natomiast „przeprowadza się” w cieplejsze rejony. Zaskoczyć może nas trasa, jaką dwa razy do roku pokonuje jaskółka dymówka – mapa wędrówki wygląda naprawdę imponująco. Osobniki żyjące w naszym kraju lecą na południe aż za Saharę, pokonując dystans nawet do 10 tysięcy kilometrów. Poza Afryką ptaszki te zimują także w Ameryce Południowej i północnej części Australii. Ze względu na swoje wędrówki ptaki odlatujące na zimę zawsze wzbudzają sporo emocji. Ich powrót zwiastuje wiosnę, na którą wiele osób, zmęczonych przedłużającą się zimną porą, czeka z utęsknieniem. W czasie jesieni z kolei można obserwować, jak łączą się w grupy i odlatują na południe.
Co jedzą jaskółki dymówki?
Jaskółka dymówka żywi się owadami latającymi. Łapie je, będąc podobnie jak i one, w locie, co wymaga nie lada zręczności. Nie jest to łatwy „kawałek chleba”, ptak ten zdany jest na kaprysy pogody i zmuszony do, wspomnianej wcześniej, corocznej migracji na okres zimowy. To, czym się żywi, ma niebagatelne znaczenie dla ekosystemu. Dymówka pomaga choćby regulować liczebność populacji komarów. Ze względu na niedostępność pokarmu nie tylko w czasie pory zimnej, ale także podczas deszczu notowana jest spora śmiertelność wśród tych ptaków. W Polsce ptaszek ten objęty jest ścisłą ochroną gatunkową.
Ile żyje jaskółka dymówka?
Najstarsze osobniki, których wiek został odnotowany, miały nawet kilkanaście lat. Jednak biorąc pod uwagę, jak ciężkie jest życie tych małych ptaków i ile niebezpieczeństw czeka na nie w corocznych wędrówkach, tylko najsilniejsze osobniki dożywają sędziwego wieku. Poza zagrożeniami płynącymi z wycieńczającej podróży, zderzeń z samolotami i budynkami niebezpieczeństwo dla jaskółek stanowią również ludzie. Okazuje się, że w niektórych krajach mięso tych ptaków jest przysmakiem. Duże straty rekompensowane są jednak wysoką rozrodczością.
Jaki odgłos wydaje dymówka?
Ciężko jest, pisząc artykuł, przekazać wiedzę, jaki odgłos wydaje dymówka. Z pewnością jednak warto wspomnieć, że ptaki te mają co najmniej dwie charakterystyczne formy wokalizacji, które służą do przekazania odmiennych informacji. Pierwsza to „śpiew”, poprzez który na przykład samce w okresie godowym prezentują się jako dobry materiał na „ojca”. Dźwięk ten jest bardzo żywiołowy, może sprawiać wrażenie nieco chaotycznego – w przeciwieństwie do sygnałów „alarmowych”, które dymówka wydaje, aby poinformować swoich współtowarzyszy o zbliżającym się potencjalnym zagrożeniu. W tym wypadku odgłos jest „uporządkowany” i występuje w interwałach.
